Lý Thái Tổ tên húy là Lý Công Uẩn (974 – 1028), là vị nhà vua đầu tiên của nhà Hậu Lý trong lịch sử vẻ vang Việt Nam, trị vì 20 năm, từ thời điểm năm 1009 cho khi chết thật năm 1028. Xung quanh Lý Công Uẩn, có rất nhiều truyền thuyết, huyền thoại, độc nhất vô nhị là gần như truyền thuyết, huyền thoại nói đến việc bên Lý cố nhà (Tiền) Lê trị vày đất nước. Bạn đang xem: Tiểu sử lý công uẩn
Xuất thân kỳ bí
Về cuộc sống Lý Công Uẩn, có nhiều sử sách chép lại nhưng phần nhiều mang hầu như nét huyền bí. Sách Đại Việt sử ký toàn thư ghi: “Vua họ Lý, húy Công Uẩn, tín đồ châu Cổ Pháp, Bắc Ninh. Người bà bầu họ Phạm đi dạo chùa Tiêu đánh cùng với người thân, sau đó về có chửa, sinh Vua vào trong ngày 12 tháng hai năm Giáp Tuất, niên hiệu thái bình năm vật dụng năm (947), thời Đinh”.
Còn sách Việt sử thông giám cưng cửng mục viết: “Mẹ ngài là Phạm Thị, đi chùa Tiêu Sơn, chạm mặt thần nhân giao cấu, bởi vì đấy bao gồm thai, sinh ngài năm sát Tuất, thái bình thứ năm (947), thời Đinh”. Hiện vẫn còn đấy câu đối bằng văn bản Hán khắc trên cột công ty bia ở miếu Tiêu (Bắc Ninh) “Lý gia linh tích tồn bi kỷ/Tiêu Lĩnh danh kha đắc sử truyền”, tức là “Dẫu thiêng công ty Lý còn bia tạc/Danh chiến hạ non tiên bao gồm sử truyền”.
Cũng tại ngôi chùa trưng bày trên sườn núi Tiêu ở thị trấn Tiêu tô này, cuối thế kỷ XX, những nhà sử học đã phát hiển thị một thực sự lịch sử. Đó là những tin tức quý giá, hé mở thực sự về người bọn bà đã sinh ra Lý Công Uẩn.
Những cái chữ của tiền nhân còn gìn giữ trên bia “Lý gia linh thạch” rằng, người thiếu nữ sinh ra Lý Công Uẩn thương hiệu thật là Phạm Thị Ngà. Bà là fan làng Hoa Lâm, có tác dụng thủ hộ của phòng chùa, siêng quét sân, làm vườn cùng lo nhang đèn…
Sự đầu thai sẽ nhuốm màu sắc thần bí, rồi sự sinh ra của Lý Công Uẩn cũng vậy: “… một đêm, trời trong sạch lạ thường, có mây ngũ nhan sắc xuất hiện, vị sư trụ trì ở miếu Ứng tâm đã được báo mộng là ngày mai đề nghị đón vua. Tuy thế sáng sớm bữa sau chỉ thấy người bọn bà Phạm Thị Ngà đang xin nhất thời ở miếu sinh được một người đàn ông khôi ngô, trong tâm địa bàn tay tất cả bốn chữ “sơn-hà-xã-tắc” đỏ như son”.
Cha là “thần nhân” được thế lực thần túng bấn chọn nơi sinh là cánh cửa Phật. Mẹ là làng mạc nữ, có tác dụng giám hộ sinh hoạt chùa, tất cả duyên với thần nhân. Như vậy, hoàn toàn có thể thấy rằng, Lý Công Uẩn là công dụng của tình yêu thân một người phụ nữ dân dã với một “thần nhân”. Lên ba tuổi được bà mẹ gửi gắm cho nhà sư Lý Khánh Văn.
Theo Đại Việt sử ký toàn thư thì, “Vua ra đời mới cha tuổi, người mẹ ẵm cho nhà Lý Khánh Văn, Khánh Văn bèn thừa nhận làm nhỏ nuôi”. Còn theo sách Đại Việt sử cam kết tiền biên “năm 3 tuổi, chị em bế mang đến nhà Lý Khánh Vân ở chùa Cổ Pháp, Khánh Văn nuôi làm con nuôi” và đặt thương hiệu là Lý Công Uẩn.
Công Uẩn khôi ngô, rắn rỏi và cực kỳ thông minh yêu cầu được “ông tía nuôi” hết lòng chuyên sóc, dạy bảo. Mới sáu, bảy tuổi, Công Uẩn đã tinh thông kinh sử dẫu vậy tinh nghịch. Giai thoại nói lại rằng: Một hôm sư Khánh Văn không đúng Công Uẩn có oản lên bệ bái Hộ pháp, cậu nhỏ nhắn đã khoét ruột oản ăn uống trước. Đêm đến, Hộ pháp báo mộng đến sư biết.
Đến hôm sau, Khánh Văn trách mắng Công Uẩn. Cậu nhỏ nhắn ức lắm, rồi lại viết vào sau sườn lưng tượng mấy chữ “Đày cha ngàn dặm”. Đêm hôm đó, sư lại mộng thấy Hộ pháp mang đến ngỏ lời từ giã rằng “Hoàng đế đày tôi đi xa, xin bao gồm lời kính chào ông”. Sáng hôm sau, sư lên xem pho tượng Hộ pháp trái thấy mấy chữ “Đày bố ngàn dặm” sinh hoạt sau lưng.
Sư bèn sai chú tiểu lấy nước rửa quăng quật mấy chữ ấy mà rửa mãi không sạch. Đến lúc bảo Công Uẩn làm cho thì cậu bé bỏng chỉ xoa xoa mấy loại là không bẩn ngay. Sư rất là kinh ngạc. Nhân thấy Công Uẩn đã hơi lớn, lại đậm chất ngầu quá, Khánh Văn liền nhờ cất hộ Công Uẩn sang học với sư Vạn Hạnh bên chùa Lục Tổ.
Sách Thiên phái nam ngữ lục mang lại biết, năm 20 tuổi, Lý Công Uẩn được Vạn Hạnh tiến cử vào triều. Ngài bước đầu sự nghiệp bởi việc đi làm việc võ tướng bên dưới thời tiền Lê, duy trì chức Điện chi phí quân với giữ chức Tứ sương quân Phó chỉ đạo sứ đời Lê Ngọa Triều (1005- 1009).
Như vậy, quãng thời gian Công Uẩn chịu sự giáo dưỡng ở trong phòng sư Vạn Hạnh kéo dãn khoảng 12 mang lại 13 năm. Rộng 10 năm tu vai trung phong dưỡng tính, học hành dưới mái nhà Phật và được sự rèn cặp của Thiền sư Vạn Hạnh, Lý Công Uẩn đổi mới một người dân có học vấn với trí tuệ hơn người, gồm lòng yêu nước sâu sắc.
Lại nói tới thiền sư Vạn Hạnh, người cha tinh thần, bạn thầy giáo và bạn vạch ra con phố đi tới ngai vàng đến Lý Công Uẩn. Theo sử liệu thì thiền sư Vạn Hạnh sinh vào khoảng năm (938-939), làm việc châu Cổ Pháp (tương đương với thị xã Từ Sơn và Tiên Du ngày nay). Ông cùng rất Đào Can Mộc – một võ tướng mạo thời này đã phù trợ, ủng hộ Lý Công Uẩn lên ngôi, gây dựng vương triều Lý.
Xem thêm: Hạt Giống Hoa Hồng Leo Pháp Bằng Hạt Đúng Kỹ Thuật, Hạt Giống Hoa Hồng Leo Pháp Mix Nhiều Màu
Theo sách Đại Việt sử cam kết toàn thư, năm Vạn Hạnh 70 tuổi, một lần nói với Điện tiền chỉ huy sứ Lý Công Uẩn: “Vừa rồi, tôi thấy chữ bùa sấm kỳ lạ, biết họ Lý cường thịnh, tất nổi lên cơ nghiệp. Nay xem trong thiên hạ, bạn họ Lý vô cùng nhiều, nhưng không một ai bằng Thân vệ, là fan khoan đồ vật nhân từ lấy được lòng dân, lại đang nắm giữ binh quyền vào tay, tiên phong muôn dân chẳng bắt buộc Thân vệ thì có lẽ ai còn đương nổi nữa. Tôi đang hơn 70 tuổi rồi, hy vọng được ung dung hãy chết để coi đức hóa của ông cố gắng nào. Thực là cái mang nghìn năm tất cả một…”.
Lên ngôi thuận ý trời, thích hợp lòng người
Tranh vẽ Lý Công Uẩn
Theo các sử liệu, sự đăng vương của Lý Công Uẩn cũng rất kỳ lạ, có khá nhiều điềm báo trước. Sách Đại Việt sử ký toàn thư tất cả đoạn chép:
Trước đây ở thôn Diên Uẩn, châu Cổ Pháp gồm cây gạo bị sét đánh, bạn hương ấy xem kỹ dấu vết sét đánh gồm chữ:
“Thụ căn diểu diểu
Mộc biểu thanh thanh
Hòa đao mộc lạc
Thập chén tử thành
Đông a nhập địa
Mộc dị tái sinh
Chấn cung kiếm nhật
Đoài cung ẩn tinh
Lục thất niên gian
Thiên hạ thái bình”.
Có nghĩa là
“Gốc cây thăm thẳm
Ngọn cây cỏ xanh
Cây hòa đao rụng
Mười tám hạt thành
Cành đông xuống đất
Cây kì cục sinh
Đông phương diện trời mọc
Tây sao náu hình
Khoảng sáu bảy năm
Thiên hạ thái bình”
Ở mùi hương Cổ Pháp mở ra một bé chó trắng sống lưng có chữ “thiên tử” lông đen. Cây nhiều chùa tuy vậy Lâm có vết sâu nạp năng lượng hình chữ “Quốc”.
Quanh mộ thân phụ Lý Công Uẩn đêm tối có giờ tụng kinh cùng ngâm thơ báo trước sự họ Lý có tác dụng vua… Có fan đem những điều này hỏi thiền sư Vạn Hạnh thì được ông lý giải đó là điềm trời báo trước sự việc họ Lê mất, chúng ta Lý nổi lên.
Lại nói rõ hơn, bên dưới thời chi phí Lê, Phật giáo giữ vai trò quan trọng đặc biệt trong cuộc sống xã hội. Các vị cao tăng được mến mộ, trọng đãi. Lực lượng quân đội vì chưng Đào Cam Mộc lãnh đạo và Phật giáo cơ mà Vạn Hạnh là 1 trong những thiền sư tiêu biểu là nhì lực lượng thiết yếu phù trợ mang lại nhà Lê. Mặc dù nhiên, thời Lê Ngọa Triều, công ty vua đã bảo trì những chế độ tàn ác khiến lòng dân oán thán, không đủ sự cỗ vũ của Phật giáo và quân đội.
Một lần Đào Cam Mộc nói với Lý Công Uẩn: “Gần đây đại vương ngu buổi tối bạo ngược, làm cho nhiều bài toán bất nghĩa, trời thù ghét nên quán triệt hết thọ, nhỏ nối thơ ấu, không kham nổi những khó khăn. Mọi việc phiền nhiễu thần linh ko ưa, dân bọn chúng nháo nhác, mong mỏi tìm chân chúa”. Lần sau lại nói: “Người vào nước ai cũng nói họ Lý khởi nghiệp lớn, lời sấm đã hiển thị rồi. Đó là mẫu họa ko thể che giấu được nữa.
Chuyển họa thành phúc chỉ trong sớm chiều. Đây là thời gian trời trao fan theo…” với “Thân vệ là bạn khoan thứ, nhân từ, lòng tín đồ chịu theo. Hiện nay trăm bọn họ mỏi mệt, kiệt quệ, dân không chịu đựng nổi. Thân vệ yêu cầu lấy ơn huệ mà vuốt ve thì fan ta vớ xô nhau kéo về như nước chảy vị trí thấp, tất cả ai ngăn được”.
Lý Thái Tổ là một vị vua nhân từ từ, siêu lo mang đến dân. Với cương cứng vị nhà vua sáng lập vương triều, bên vua trước tiên lo desgin vương triều, củng cố tổ chức chính quyền trung ương.
Bộ sản phẩm công nghệ hành thiết yếu được xây dựng có quy củ, toàn quốc chia làm cho 24 lộ, những thế lực cat cứ địa phương bị dẹp yên. Nhà vua đặc biệt âu yếm xây dựng các đại lý xã hội, chủ yếu trị, tứ tưởng mang đến vương triều.
Lý Công Uẩn thi hành chế độ “thân dân”, năm 1013 định lại các lệ thuế, trường đoản cú thuế ruộng đất, ao hồ mang lại thuế bãi dâu, các thuế sản vật… Ông những năm xá thuế mang đến dân như năm 1016 xá tô thuế 3 năm, năm sau, năm 1017 lại xá sơn ruộng…
Dưới triều ông, triều đình tw được củng cố, những thế lực phiến quân bị đánh tan. Trong lịch sử vẻ vang dân tộc, Lý Thái Tổ đã làm nên một việc lớn, chế tác dựng một mốc son kế hoạch sử- đó là ra quyết định dời đô về Thăng Long.
Lúc bấy giờ, thấy đất Hoa Lư, cố đô của Đại Cồ Việt chật hẹp, cần yếu mở sở hữu ra làm địa điểm đô hội phải ông bao gồm ý định dời đô về thành Đại La (hay La Thành – thủ đô hà nội ngày nay). Quyết định rời vứt hẳn một kinh đô từ vùng núi non hiểm trở ra vùng đồng bằng rất có thể cho thấy khả năng và tầm quan sát của vị nhà vua khai sáng sủa ra triều Lý.
Tháng 7 năm Thuận Thiên đầu tiên (1010) thì khởi sự dời đô. Lúc ra mang lại La Thành, ông rước cớ có điềm bắt gặp rồng quà bay thăng thiên nên thay tên Đại La thành lịch sự Thăng Long thành cùng cải Hoa Lư làm cho Trường An phủ và Cổ Pháp làm Thiên Đức phủ. Việc định đô sinh hoạt Thăng Long vào thời điểm năm 1010 của Lý Thái Tổ là cột mốc lớn bắt đầu lịch sử Thăng Long – Hà Nội, khắc ghi bước ngoặt của lịch sử dân tộc đất nước.
