Bạn đang xem: What Is The Difference Between " Bất Kỳ Hay Bất Kì
Hiện nay, trong thiết yếu tả tiếng Việt (chữ Quốc ngữ), bạn ta vẫn còn lo sợ trong việc chọn i ngắn và y dài trong một vài trường hợp. Ví dụ là khi âm /i/ đứng có tác dụng âm bao gồm trong âm huyết mở (không có âm cuối vần) sau các phụ âm /h, k, l, m, s, t/. Với do này vẫn tồn trên hai phương pháp viết.
| hi vọng/ hi vọng kĩ thuật/ kỹ thuật | lí luận/ lý luậnmĩ thuật/ thẩm mỹ | công ti/ công ty sĩ quan/ sỹ quan tiền |
Thực ra mong bàn vấn đề này một cách thấu đáo, phải đề cập một phạm vi rộng hơn, đó là vấn đề chính tả của chữ Quốc ngữ nói chung. Mà lại như thế, nội dung bài viết sẽ quá dài, vị đó cửa hàng chúng tôi chỉ đề cập sự việc chung một cách ngắn gọn, chủ yếu là những gì liên quan tiền đến phương pháp viết i ngắn/ y dài, xoay quanh cơ chế ghi âm giỏi ghi ý.
Những người thiên về ánh mắt ngữ âm học nhận định rằng cả nhì chữ i ngắn và y dài trong số trường đúng theo trên phần nhiều ghi âm /i/ nên bản chất không có gì khác biệt cả, vậy nên rất tốt là nhập hai phương pháp viết đó làm một cho đồng nhất và giản tiện. Giáo trình Cơ sở ngữ điệu học cùng tiếng Việt viết: “Trong bao gồm tả hiện nay đang gồm có trường hợp cùng một âm vị nhưng lại được viết tùy luôn thể theo hai biện pháp khác nhau. Đó là phương pháp viết lung tung i/y với d/gi” (1). Và tác giả đề nghị: “Thống độc nhất viết nguyên âm – âm chủ yếu /i/ bằng chữ cái “i”, ví dụ: lí luận, kĩ thuật, mĩ thuật,…” (2). Không những tác giả của giáo trình bên trên mà xu hướng chung của giới ngôn từ học nhiều năm nay là như vậy.
Nhưng xóm hội cũng rất khó gì gật đầu đồng ý những kiến nghị nói trên, dù cho có những lý do phải chăng nhất định. Mặc dù đại nhiều phần không có định hướng về ngôn ngữ học, nhưng bởi ngữ cảm phiên bản ngữ, fan ta cũng nhận biết viết duy nhất loạt i ngắn như mất mát, thiếu hụt cái gì đó, do đó cách viết y dài vẫn được gia hạn ở khu vực này nơi khác. Chẳng hạn:
– tại số nhà trăng tròn Lý Thái Tổ, hà nội thủ đô có hai viện “chữ nghĩa” mập nhất việt nam – Viện Văn học (với cơ sở ngôn luận là tạp chí Văn học) cùng Viện ngôn ngữ (với tạp chí Ngôn ngữ) – thì trong những khi bên Ngôn ngữ viết i ngắn, bên Văn học vẫn viết y dài.
– công ty xuất bạn dạng Giáo dục hiện tượng những trường phù hợp trên bắt buộc nhất loạt viết i ngắn. Tuy nhiên, khi những công ty con của nhà xuất bạn dạng ra đời, ban đầu tên doanh nghiệp đều viết là ti (i ngắn), nhưng rồi càng ngày tín đồ ta càng nhận biết bất tiện, bắt buộc đã từ từ đổi quý phái viết ty (y dài).
– một vài tác giả viết sách cho Nhà xuất bạn dạng Giáo dục, trong khi đồng ý viết duy nhất loạt i ngắn mang đến sách giáo khoa, thì những sách không giống vẫn đề xuất viết riêng biệt i ngắn/ y dài.
Nhà nghiên cứu và phân tích ngôn ngữ và văn hóa truyền thống Trần Ngọc Thêm, ban sơ cũng ủng hộ duy nhất loạt viết i ngắn, nhưng sau này chính ông đã nhận thấy, chỉ xét riêng biệt về khía cạnh văn hóa, đã không ổn. Góp ý cho sách giáo khoa lớp 4 new (2005), ông chỉ ra việc nhất loạt viết i ngắn là một trong chủ chương cực đoan và không đam mê hợp, duy nhất là khi gặp tên riêng, vì ở đó bắt buộc tôn trọng truyền thống cuội nguồn và thoải mái cá nhân. Cùng năm sau, NXB giáo dục đào tạo đã sửa giải pháp viết thương hiệu riêng theo hướng này. (Viết Chương Mỹ, Lý từ bỏ Trọng thay mang lại Chương Mĩ, Lí từ bỏ Trọng)
Đặc biệt, học giả Cao Xuân Hạo, trong một giai đoạn dài đã đối chọi thương độc mã chống lại chủ trương sáp nhập i ngắn cùng y dài, cũng giống như chủ trương đổi mới chữ Quốc ngữ nói chung. Dòng mà đa phần giới ngôn từ học cho hệ thống ghi âm 1 đối 1 (1 âm – 1 chữ cùng ngược lại) là ưu thế của chữ Quốc ngữ – thì ông đánh giá ngược lại: “Nhược điểm của chữ Quốc ngữ không hẳn ở chỗ nó vẫn chưa thật là một hệ thống phiên âm vị học, mà tại phần nó có tính chất thuần tuý ghi âm, và trọn vẹn bất lực trước nhiệm vụ bộc lộ nghĩa cơ mà lẽ ra nó phải đảm đương, và nhược điểm ấy lộ rõ ràng nhất và tai hại tốt nhất là vào trường hợp những từ đồng âm vốn có rất nhiều trong giờ đồng hồ Việt. Mặc dù vậy, cũng như chữ Anh và chữ Pháp, hầu như chỗ bị tín đồ ta xem là bất thích hợp lý chính là những chỗ tạo nên nó minh bạch nghĩa và cội nguồn của các từ đồng âm như da và gia, lý và lí (trong lí nhí). V.v.. Đáng tiếc là đông đảo chỗ như thế không rước gì có tác dụng nhiều” (3).
Xem thêm: Tại Sao Mang Thai Mà Vẫn Có Bầu Thì Có Kinh Không, Tại Sao Có Thai Nhưng Vẫn Có Kinh
Dưới đây công ty chúng tôi sẽ so sánh thêm những bất cập của nhà trương duy nhất loạt viết i ngắn và sự có lý của công ty trương bảo tồn sự rành mạch i ngắn/y dài.
Nếu vận dụng triệt để nguyên tắc ngữ âm học theo phong cách 1 – 1 giữa âm và chữ, thì không tính i ngắn/ y dài trong âm tiết mở nói trên, đang còn bắt buộc xử lý “nhất quán” một loạt trường đúng theo khác. Ví dụ:
i/y độc lập làm âm tiết: y tế, chuẩn chỉnh y, ý nghĩa, ỷ thế, yêu thương cầu, yếu nắm yểu điệu,… → i tế, chuẩn chỉnh i, í nghĩa, iêu cầu,… với i/y trong tổng hợp làm vần: uyên bác, răn dạy bảo, quyên góp, thuyết minh,… → uiên bác, khuiên bảo, quiên góp, thuiết minh,…c/k/q (cùng thu thanh “cờ”): quốc ca, cứu vớt quốc, tuyến đường quanh co,… → kuốc ka, kứu kuốc, kon mặt đường kuanh ko,…d/gi (cùng thu thanh “dờ”): giáo dục gia đình → dáo dục da đình hoặc záo zục za đìnhg/gh (cùng thu thanh “gờ”): gồ ghề, ghét ghen → gồ gề, ren gétng/ngh (cùng thu thanh “ngờ”): ngấp nghé, ngông ghênh → ngấp ngé, ngông ngênhNgoài ra còn những trường thích hợp “bất phù hợp lý” khác: viết u cùng o khi thuộc ghi âm đệm /u/: quanh/ khoanh; viết u với o khi thuộc ghi âm cuối /u/: báu/ báo; viết ă với a khi cùng ghi âm bao gồm /a/ ngắn: săn/ sau (trẻ bé vẫn tấn công vần “á-u-au, sờ-au-sau”. V.v..
Nếu sửa tất cả cho tuyệt nhất quán, nhằm chữ Quốc ngữ thành một “hệ thống ghi âm hoàn hảo, ko chê vào đâu được”, hẳn sẽ sở hữu được một máy chữ Quốc ngữ “hiện đại” khác xa sản phẩm công nghệ chữ hiện nay hành. Hậu quả là khoảng chừng vài chục năm sau nữa, con cháu sẽ không còn đọc nổi chữ Quốc ngữ kể từ thời bọn họ trở về trước!
Nhưng điều quan trọng hơn, trường hợp triệt để áp dụng nguyên tắc ngữ âm học như trên, tuy được một vài chiếc tiện nhất thiết thì lại mất không hề ít cái lợi khác.
Thứ nhất, nó không đủ sự trong sáng. Ví dụ, nếu đồng bộ viết gia đình cũng như da thịt, lý sự cũng giống như lí nhí sẽ mất sự tách biệt nghĩa với mất cả sự đánh dấu về trường đoản cú nguyên.
Thứ hai, nó mất đi sự phong phú. Ví dụ điển hình trong tên riêng, người ta có quyền chắt lọc để diễn tả một ý nghĩa nào đó. Giữa tên là Tí với tức là “bé” khác với Tý với tức thị “năm Tý, năm Chuột”. Phần lớn tên riêng tín đồ ta lựa chọn y dài (gốc Hán) để bộc lộ sắc thái trang trọng: chọn Hy (hy vọng), không chọn Hi (cười hi hi), chọn Kỳ (kỳ vọng), không lựa chọn Kì (kì kèo), v.v..
Ngoài ra, trong một vài trường hợp, nó mất đi vẻ đẹp nhất văn hóa. Ví dụ thân “công ti” với “công ty”, người ta thấy viết “công ty” tốt hơn. Vì sao vậy? vì chưng chữ “ti” được viết vào “ti trôn”, rồi “ti” còn có nghĩa là “vú” (sờ ti). Viết “công ty” sẽ trọng thể hơn “công ti” là do thế.
Đấy là điều phân tích và lý giải vì sao cả nửa chũm kỷ qua, với không hề ít lời kêu gọi của rất nhiều nhà ngôn từ học, với 1 loạt giáo trình, sách giáo khoa đã cho thấy sự “bất hòa hợp lý” mà lại sự “bất thích hợp lý” vẫn tồn tại! Cuộc sống khi nào cũng gồm sự lựa chọn khôn ngoan, kháng lại đa số giáo điều, duy ý chí.
Sự duy ý chí ấy bắt đầu từ đâu? Theo tôi, kia là việc việc vận dụng máy móc định hướng về chữ ghi âm, coi chữ chỉ là ký hiệu của âm: “Chữ ghi âm không để ý đến nội dung, ý nghĩa của từ mà chỉ đánh dấu chuỗi music của từ đó. Chữ viết ghi âm là đại diện của ngữ âm chứ chưa phải ý nghĩa. Quan hệ nam nữ giữa chữ và ý ở đấy là một quan hệ tình dục gián tiếp nhưng mà âm là trung gian: chữ – âm – ý” (4) (Người trích nhận mạnh).
Nhận định trên thực ra chỉ đúng trên hiệ tượng chung của loại hình chữ ghi âm, trong đối sánh với phạm trù trái lập là chữ ghi ý. Nguyên tắc có giá trị lý thuyết, hỗ trợ cho nhận thức khái quát, lấn sân vào những sự đồ vật hiện tượng ví dụ lại đề nghị xem xét một cách cụ thể. Thực tế lúc nào cũng nhiều chủng loại hơn lý thuyết. Thực tế trên nắm giới, theo nhiều nhà ngữ điệu học, không có một sản phẩm công nghệ chữ nào thuần túy ghi âm, cũng tương tự không có một vật dụng chữ như thế nào thuần túy ghi ý. Theo bọn chúng tôi, đành rằng chữ Quốc ngữ là chữ ghi âm, nhưng đấy là trên qui định chung, phần còn lại, tính hóa học ghi ý của chính nó cũng chẳng buộc phải là nhỏ. Ngoài những ký hiệu và chữ viết tắt như m, m2, m3, kg, kw, kb, D, ^, %, , &,
