Cô Bơ Bông là một trong những thánh cô lừng danh trong Tứ che Thánh cô. Đền thờ chủ yếu Cô Bơ biết tới ở ngay gần Đê tả sông Lèn, thôn Hà Sơn, thị xã Hà Trung, tỉnh giấc Thanh Hoá.
Bạn đang xem: Đền cô ba bông thanh hóa
Cô Bơ Bông là một thánh cô nổi tiếng vào Tứ phủ Thánh cô. Người ta đến rằng, Cô Bơ được lệnh phụ thân giáng trần để giúp vua, đến chí kì mãn hạn thì có xe loan lên đón rước cô về Thủy Cung. Sau đó cô hiển linh góp dân bọn chúng ở vùng ngã bố sông, độ đến thuyền bè qua lại được thuận buồm xuôi gió vậy nên cô bao gồm danh hiệu là Cô Bơ Bông hay Cô Bơ Thác Hàn (theo tên gọi ở nơi quê nhà cô là đất Hà Trung, Thanh Hóa, ngã tía Bông bến đò Lèn).
Đền bao gồm của Cô hiện nay là Đền bố Bông Linh Từ tại xã Hà Sơn, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa.
Thần tích cô Bơ Bông
Theo cuốn “Lê Triều Thần Phả Ngoại Biên” được lưu giữ tại Thái Miếu họ Lê có ghi chép về thần tích cô Bơ Bông như sau:
“Vào khoảng năm 1432, vua Lê Lợi tất cả một đêm mộng thấy một nữ thủy thần báo mộng: “Ta là con gái vua Thủy tề đây. đơn vị vua còn nhớ là nợ ta một lời hẹn ước xuất xắc không? Bây giờ nghiệp đế vương đã thành sao chưa thấy trả”.
Xem thêm: Cách Sắm Lễ Cúng Rằm Tháng 7 Gồm Những Gì, Chuẩn Bị Đồ Lễ Cúng Rằm Tháng 7
Vua Lê Lợi giật mình tỉnh dậy mới nhớ lại chuyện cũ. Ngày xưa, vào những năm đầu khởi nghĩa, Lê Lợi bị địch đuổi đến ngã tía sông Thác Hàn ở Hà Trung thì gặp cô nàng xinh đẹp, đoan trang đang tỉa ngô được cô cứu thoát. Để tỏ lòng biết ơn, bên vua gồm nói với cô rằng: “Ta có một con cháu trai tuấn tú, khôi ngô, văn võ tuy vậy toàn. Sau đây kháng chiến thành công ta sẽ gả cháu ta cho cô”.
Người nhưng mà Lê Lợi nhắc đến đó là tướng quân Lê Khôi, cháu trai của Lê Lợi (Tướng Lê Khôi đó là một trong những hiện thân của quan tiền Hoàng Mười được thờ tại đền Củi ngày nay). Cô nàng ấy đó là hiện thân của Cô Bơ. Tương truyền, sau thắng lợi, vua Lê Lợi có quay lại tìm cô bé nhưng ko thấy. Như vậy lời hứa gả cô cho tướng Lê Khôi đã ko được thực hiện.
Sau giấc mơ, biết cô bé tỉa ngô nơi xưa chính là con gái vua Thủy tề, hiện thân lên cõi trần để giúp vua xây dựng nghiệp lớn, Lê Lợi đã phong cô là “Thượng Đằng Thần” và đến xây dựng đền để tưởng nhớ lao động của Cô.”
Ngoài ra, còn tồn tại các dị bản khác như:
“Vào thời mới khởi nghĩa, tất cả một lần Lê Lợi bị giặc đuổi đến ngã cha Thác Hàn thì gặp một cô bé đang tỉa ngô. Cô đã lấy quần áo nông dân đến Lê Lợi mặc giả có tác dụng anh trai thuộc tỉa ngô. Vì chưng thế, Lê Lợi đã thoát cuộc truy tìm đuổi. Lê Lợi rất biết ơn cô nàng và gồm hẹn sau đây chiến thắng sẽ đón cô về cung phong công và phong phi tử. Tuy nhiên, trong tương lai khi kháng chiến thành công, Lê Lợi mang lại người về đón thì được biết cô bé vẫn một lòng trung kiên chờ đợi mang lại đến khi thác hóa. Cô nàng còn bao gồm công lớn trong việc vận chuyển quân lương, quân bộ đội của Lê Lợi vào suốt cuộc khởi nghĩa.”
Bên cạnh đó, để ghi tạc công đức của Cô, dân gian còn lưu truyền một số huyền tích không giống nói về công trạng của Cô Bơ Hàn Sơn sau khoản thời gian người thác hóa:
“Vào đầu triều đại Vua Lê Thánh Tông (1460 – 1497), thái úy Lê Thọ Vực, được giao trấn giữ biên ải tía Bông. Trong một trận chiến kéo dài, tình thế nguy cấp. Đêm đó. Lê Thọ Vực đã mơ thấy một tiên nữ mặc xiêm y trắng trên mây giáng xuống ngã ba Bông, rẽ nước bước lên kiệu võng cơ mà nói rằng: “Hãy lui quân về Nhị Sơn hạ thủy cơ mà vây hãm, lên núi Thạch Bàn cơ mà cầu Mẫu thoải tất ứng linh”.
Theo lời, Lê Thọ Vực đã dẫn quân xuôi về Thác Hàn Sơn dâng lễ cầu Mẫu rồi bố trí quân binh mai phục. Ứng báo của Mẫu mang đến kế phá giặc là lấp đá chặn dòng, lấy thủy triều dâng, làm cho nghi binh nhử giặc vượt qua bãi đá ngầm, khi nước thủy triều xuống thì tổng lực phản công, thuyền giặc rút chạy bị vấp vào bến bãi đá ngầm, lật nhào chìm đắm rất nhiều, quân mai phục đổ ra đánh úp, quân giặc chết nhiều vô kể với thất bại thảm hại, không thể dám quấy nhiễu nữa. Để đáp lại ân đức của thánh thần, tướng quân Lê Thọ Vực tâu vua, vua Lê mang đến lập đền thờ Cô Bơ cùng đền thờ mẫu Đệ Tam ở vùng này.”
Thân thể là vì vật chất nuôi dưỡng, trọng điểm hồn cần được bịt chở bởi những đấng tối linh, những thần tích về cô Bơ cũng như sự linh ứng vào ngôi đền của cô sẽ là điểm tựa vững chãi cho nhỏ cháu muôn đời lui tới phụng thờ.
