Công chúng thương mến người nhạc sỹ tài danh, suốt đời làm “quan” cách mạng gần như nghĩ ông chúng ta Trần, tên Hoàn. Tuy thế sự thực chưa hẳn vậy. Tên khai sinh của ông là Nguyễn Tăng Hích, sinh năm 1928, quê ở thị xã Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Sinh thời, một lần ông nói với tôi: “Chẳng đọc đầu đuôi chũm nào mà hai bậc sinh thành thử mình lại đặt mang lại mình cái brand name buồn cười thế”.
Bạn đang xem: Hát về mùa xuân trần hoàn
Rồi ông lấy ra một tờ giấy black nhẻm đã nhầu nát – nhiều loại giấy có từ thời xưa – đưa đến tôi xem. Đó là bạn dạng in bài bác hát “Hồn nước” của ông được công ty xuất phiên bản Tân Hoa ấn hành năm 1946 - lúc ông new 18 tuổi. Ông kể:
- lúc mình đưa mang lại nhà xuất bạn dạng in bài xích này, họ đồng ý tác phẩm tuy nhiên chê cái brand name tác mang nghe “kỳ”, “không hay” cùng khuyên mình lấy cây bút danh khác. Thời điểm đó, mình vô cùng thích nhiều bài hát của Văn Cao, đặc biệt là bài “Thiên thai”, trong các số đó có câu “Đào Nguyên trước giữ Nguyễn quên è hoàn”. Thế là bản thân lấy luôn luôn tên trằn Hoàn để ký dưới những sáng tác sau đó.
| Cố nhạc sĩ nai lưng Hoàn. |
- new 18 tuổi mà lại anh đã vô cùng hiểu mẫu từ “trần hoàn” sao?
- hiểu chứ. Buộc phải hiểu mới thích được chứ.
- Thảo nào mà các ca khúc của anh luôn bay bổng, đậm chất lãng mạn – một thứ lãng mạn cách mạng không hẳn người sáng tác nào mong ước cũng tạo ra được vào tác phẩm. Nhưng không hẳn là “quên trằn hoàn” như lưu lại Nguyễn trong bài hát xưa của Văn Cao.
Là một nhà vận động cách mạng trong nghành nghề dịch vụ văn hóa, từng đảm đương những trọng trách: Trưởng Ty văn hóa Hải Phòng, Trưởng Ty thông tin Bình –Trị - Thiên, trưởng ban Tuyên huấn rồi Phó túng thư Thành ủy Hà Nội, bộ trưởng liên nghành Bộ văn hóa truyền thống - thông tin - Thể thao cùng Du lịch, Phó trưởng ban Tư tưởng văn hóa Trung ương, chủ tịch Ủy ban cả nước liên hiệp những hội VHNT việt nam nhưng nai lưng Hoàn vẫn tranh thủ thời gian chi tiêu cho sáng sủa tác. Tuy luôn chỉ nhận mình là người viết ca khúc nghiệp dư nhưng các tác phẩm của ông có được giá trị rất cao về bốn tưởng cùng thẩm mỹ, có tác dụng rung hễ trái tim các thế hệ công chúng. Bởi vậy mà ông đã có được Nhà nước tặng kèm Giải thưởng hcm về văn học tập nghệ thuật.
Ngay trường đoản cú thời kỳ binh đao chống thực dân Pháp, è Hoàn đã bao gồm hai bài hát được thông dụng rộng rãi: “Sơn con gái ca” và “Lời tín đồ ra đi”. Thật dễ thương và đáng yêu những cảm xúc lâng lâng, nhẹ nhõm, yêu đời rất lãng mạn của một đại trượng phu trai tiểu tư sản đi kháng chiến: “Một đêm trong rừng vắng. Ánh trăng chênh chếch, đầu ghềnh thập thò bóng cô thôn chị em miệng cười cợt xinh xinh…”.
“Sơn đàn bà ca” là bài xích hát đầu tiên tác mang sáng tác tặng ngay người đàn bà của trái tim mình, rồi đổi mới người một nửa yêu thương thủy chung, gắn bó vẫn cùng người sáng tác đi suốt đoạn đường dài. Nai lưng Hoàn nói rằng ông chỉ ghi lại cảm hứng mãnh liệt của chính bản thân mình phút đầu quen thuộc biết nữ giới bằng âm nhạc.
Bà Thanh Hồng – phu nhân của nhạc sỹ - nay đã ở tuổi 92 – kể rằng sau bài bác này, ông còn viết một bài xích nữa tặng kèm bà để kỷ niệm khoảng thời gian ngắn hai bạn tạm biệt nhau trên bước đường công tác. Đó là bài “Lời bạn ra đi” với đều lời ca giản dị và đơn giản mà thắm thiết, lưu luyến thương nhớ: “Một chiều anh cách đi. Em tiễn chân anh tận cuối đồi, nghe dặn lời rằng đao binh còn ngôi trường kỳ với còn gian khổ…”.
Bài này tiếp đến rất phổ cập trong Nam. Lúc đầu Trần Hoàn đặt tên bài bác là “Rằng binh đao còn ngôi trường kỳ cùng còn gian khổ”. Nhưng mà về sau, ông không rõ ai này đã sửa lại thành “Lời fan ra đi”. Ông thấy cũng ngắn gọn, ổn yêu cầu đã để loại “tít” này.
Xem thêm: Nsưt Minh Hằng: Trải Qua 2 Đời Chồng Nhưng Vẫn Chưa Một Lần Sinh Con
| Vợ ông chồng nhạc sĩ trằn Hoàn thời trẻ. |
Trong số những bài hát về ngày xuân của dòng music cách mạng, theo ý riêng biệt tôi, “Một mùa xuân nho nhỏ” của trần Hoàn là tuyệt nhất vị đem đến cho người nghe gần như rung động rất thâm thúy của một tình yêu cao đẹp, vị tha. Cung bậc cảm giác ấy lại được gửi tải vị một nhạc điệu vừa dân tộc bản địa lại vừa hiện tại đại, vừa không còn xa lạ lại vừa mới lạ với một ngôn ngữ âm nhạc thanh lịch trọng, cực kỳ chắt lọc.
Tôi có cảm xúc tác giả âm nhạc đã trút bỏ hết hồ hết tinh túy tốt nhất trong tài năng của bản thân để phổ bài thơ cùng tên của Thanh Hải - một nhà thơ tiêu biểu cho mẫu văn học giải pháp mạng miền nam bộ trước năm 1975.
Trần Hoàn đề cập về sự thành lập và hoạt động bài hát này đại ý là: Ông và Thanh Hải là bạn bè của nhau. Thời điểm cuối năm 1980, bên thơ gầy nặng, buộc phải vào cơ sở y tế điều trị. Bệnh lý dai dẳng, mỗi lúc thêm trầm trọng. Gần như ngày như thế nào nhạc sỹ cũng vào thăm chúng ta mình. Biết mình ko qua khỏi, Thanh Hải trao cho Trần hoàn một bài xích thơ có tên “Một ngày xuân nho nhỏ” và ý muốn nhạc sỹ gửi thành bài bác hát.
Đọc qua, ông rất thấu hiểu bởi tứ thơ sâu sắc, đặc biệt là rất nhiều nhạc điệu. Mỗi người bọn họ hãy khiêm nhường đóng góp chút gì bé nhỏ để đóng góp thêm phần làm nên cuộc đời tươi đẹp, hãy hoà cùng mọi người, hãy chia sẻ với đồng loại, chớ rầm rĩ phô trương, chớ chỉ thấy mình, hãy “làm nhỏ chim hót, có tác dụng một nhành hoa, một nốt trầm xao xuyến” để “biến vào hoà ca”.
Xúc rượu cồn với ý thơ, lại linh cảm giác sắp đề xuất vĩnh biệt fan bạn văn nghệ thân thiết, nai lưng Hoàn đang không kìm nén được hồ hết giọt nước mắt. Rời dịch viện, về nhà ông ngồi ngay vào đàn và phổ bài xích thơ vô cùng nhanh, chỉ trong mấy tiếng đồng hồ: “Mọc giữa loại sông xanh. Một cành hoa tím biếc. Ơi nhỏ chim chiền chiện. Hót chi mà vang trời…”.
Trần Hoàn mang đến biết, ông gần như là giữ được hầu như các văn bản trong thơ của Thanh Hải, chỉ thay đổi chút ít. Ví như lời thơ là “Đất nước như bởi vì sao, cứ tăng trưởng phía trước” thì ông thay đổi mấy chữ “cứ tăng trưởng phía trước” thành “vững tiến thưởng phía trước”. Hoặc nguyên lời thơ là “Tôi gửi tay tôi hứng”, chuyển thành bài xích hát là “Tôi gửi tay hứng về”. “Lộc trải nhiều năm nương mạ” (thơ) thành “Lộc trải nhiều năm nương lúa” (bài hát). Đồng thời nhạc sỹ cũng giảm bỏ một số câu thơ nhằm ca khúc được chặt chẽ, nhỏ gọn về ba cục.
Về cái thương hiệu bài hát này, tất cả nhiều bản khác nhau. Nơi thì “Một mùa xuân nho nhỏ” đúng như tên bài thơ. Nơi lại “Một ngày xuân nhỏ”. Nơi khác đã quăng quật từ “nhỏ” để chỉ nên “Một mùa xuân”. Tôi hỏi trần Hoàn chi tiết này thì được ông cho biết: Nguyên văn tên bài xích thơ của Thanh Hải là “Một ngày xuân nho nhỏ”. Thương hiệu này bắt đầu đúng ý trong phòng thơ muốn nói tới sự khiêm nhường, bình dị, không ồn ào của rất nhiều người đi làm việc cách mạng bởi nghĩa lớn. “Nho nhỏ” tất cả cái gì đó thật đáng yêu. Rõ là từ đậy láy “nho nhỏ” thì nhỏ hơn, kín đáo, bình thường hơn trường đoản cú “nhỏ”. Vậy nên mình đã tôn trọng lời lẽ vô cùng hay của phòng thơ để không thay đổi cái tên “Một mùa xuân nho nhỏ”. Ông cũng không phù hợp khi thấy tất cả nơi sẽ chỉ giới thiệu tên bài xích là “Một mùa xuân”. Như vậy thì mất hết cái ý quan trọng, chủ chốt của bài bác thơ rồi.
Sau khi hoàn thành, è Hoàn lao ngay lập tức vào bệnh viện hát đến Thanh Hải nghe. Nhà thơ khôn xiết thỏa mãn, vui sướng, nói: “Bài này chắc hẳn rằng sẽ lại có tiếng vang như “Lời ru trên nương”. Cảm ơn trần Hoàn nhiều lắm!” (Trước đó, è Hoàn sẽ phổ bài bác thơ “Khúc hát phần đông em nhỏ nhắn lớn trên sườn lưng mẹ” của Nguyễn Khoa Điềm thành ca khúc “Lời ru trên nương” mau lẹ trở nên rất nổi tiếng).
Bài hát lắp thêm hai về ngày xuân của è Hoàn cũng khá hay, được nhiều người trẻ ưa thích là “Tình ca mùa xuân”, chế tác năm 1978, tức viết trước cơ mà lại khét tiếng sau “Một mùa xuân nho nhỏ”. Một lần bà Thanh Hồng – phu nhân của nhạc sỹ - kể chồng: “Kể tự hai bài xích hát anh viết tặng kèm em là “Sơn nàng ca” cùng “Lời fan ra đi” tự trong binh lửa chống Pháp, đến hiện nay đã lâu rồi, anh chẳng còn xúc cảm gì để viết riêng cho em nữa nhỉ”.
Bị bà xã “kích”, nhạc sỹ ra quyết định “hâm” lại xúc cảm thời trai trẻ với người vợ siêu đỗi yêu thương thương. Đang loay hoay tra cứu ý thì vô tình ông gọi được bài xích thơ “Tình ca mùa xuân” của Nguyễn Loan. Nỗ lực là ông cầm bọn ghi-ta gẩy nên những âm điệu trước tiên rồi phổ hết bài xích thơ thành một ca khúc cũng khá gọn gàng với nhạc điệu ngọt ngào, tha thiết, khôn cùng tình tứ: “Em ơi em! Mùa xuân/ Đã về bên trên cành lá/ giờ đồng hồ chim kêu ngọt quá/ mang lại trời xanh xa thẳm…”. Có lẽ chính vì vậy mà số đông các ca sỹ gần như thể hiện bài hát này dưới vẻ ngoài song ca phái nam - nữ.
Giờ đây, cứ từng độ xuân về, hai bài xích hát bên trên của Trần hoàn trả được vang lên ở mọi nơi, rước đến cho người nghe những cảm hứng đặc biệt với phần nhiều cung bậc dạt dào, phong phú.
